Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2012

Περιλήψεις Εισηγήσεων Ημερίδας, 16/3/2012


Η ευημερία των οικογενειών «υπό απειλή»;  - Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης  στην  καθημερινή ζωή των οικογενειών

Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια, Κοσμητόρισσα της Παιδαγωγικής Σχολής στο ΑΠΘ

«Αναγκάζομαι να λέω συχνά «όχι» στα αιτήματα των παιδιών, αισθάνομαι ένοχη που δεν μπορώ να αγοράζω παιχνίδια, που δεν πηγαίνουμε πια στο λούνα παρκ και σε άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες, που ανατράπηκαν οι συνήθειές τους…Το χειρότερο είναι ότι από τότε που απολύθηκα ο 11χρονος γιος μου λέει ότι δεν με αναγνωρίζει πια…».


«Η κρίση όχι μόνο μας έχει επηρεάσει ως οικογένεια, μας έχει τσακίσει.  Ξέρεις τι είναι να είμαστε μια χαρά και την επόμενη μέρα να χάνουμε και οι δυο τη δουλειά μας γιατί πτώχευσε η επιχείρηση που εργαζόμασταν; Και παλιά ζούσαμε με λίγα, αλλά τώρα φοβάμαι να ονειρευτώ και δεν ελπίζω. Σε λίγο δεν θα μπορούμε να καλύπτουμε ούτε τα πλέον βασικά… Κι αν είσαι αξιοπρεπής, εργατικός και ευαίσθητος άνθρωπος  σε πονάει αυτό...».


«Ενώ τα πηγαίναμε καλά ως ζευγάρι, το γεγονός ότι δεν μπορούμε να διατηρήσουμε τον παλιό τρόπο ζωής μας έφερε θυμούς, εντάσεις, επιθετικότητα, ακόμα και βία…».


«Ήμασταν ουσιαστικά σε διάσταση και ένα βήμα πριν το διαζύγιο. Αναβάλλεται επ’ αόριστον. Πώς να αντιμετωπίσουμε τα έξοδα δύο νοικοκυριών; Είμαστε συνεχώς σε ένταση και σε συγκρούσεις και αυτό δεν είναι καλό για τα παιδιά στην τελική...».


«Τα παιδιά μας που είναι γύρω στα 30 είναι ακόμα στο πατρικό  και τα χαρτζιλικώνουμε εμείς. Ο μεγάλος απολύθηκε και η μικρή δεν βρίσκει δουλειά. Με μεταπτυχιακά στο εξωτερικό.  Για δική τους οικογένεια, ούτε που να το σκέφτονται τώρα.. Είναι μέσα στο άγχος, στην κατάθλιψη και στο θυμό και δεν ξέρουν πώς να τα χειριστούν...».

«Είμαι μια από τις εργαζόμενες γυναίκες που μας έπληξε πρώτες η κρίση. Δεν φθάνει που έχασα τη δουλειά μου, νοιώθω ότι ανατρέπονται και όσα με κόπο κατάφερα  να κατακτήσω στη σχέση μου με τον άνδρα μου…Πίσω ξανά σε παλιούς ρόλους;».

«Βλέπω στο σχολείο φαινόμενα απομονωτισμού των παιδιών που βιώνουν οικονομικές δυσκολίες στο σπίτι. Δεν μπορούν να πάρουν κάτι από το κυλικείο, να συμμετάσχουν σε μια εκδρομή…Ένα παιδί μετακόμισε στη γιαγιά γιατί οι γονείς πάνε στο εξωτερικό να δουλέψουν, άλλο παιδί που ζούσε με μόνη μητέρα και ήταν φτωχό ήδη τώρα τρέφεται αποκλειστικά από τα συσσίτια…τον μπαμπά ενός παιδιού τον έβαλαν στο ψυχιατρείο γιατί «απολύθηκε...από τη δουλειά όμως και τρελάθηκε»…».

«Οι κοινωνικές υπηρεσίες στην Ελλάδα αναφέρουν πως βλέπουν αύξηση στον αριθμό των  οικογενειών που ζητούν βοήθεια για τα παιδιά τους...ή τα αφήνουν σε προσωρινά σε δημόσια ιδρύματα παιδικής προστασίας ή σε ιδιωτικές δομές φροντίδας, όπως αυτές των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και της Εκκλησίας».

Τα παραπάνω είναι μερικές από τις επιπτώσεις της κρίσης στη ζωή των οικογενειών. Σύμφωνα με εμπειρίες άλλων κρατών η οικονομική κρίση επηρεάζει τη δημόσια υγεία, την αύξηση των ψυχικών διαταραχών, της θνησιμότητας και των αυτοκτονιών, την αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων και της παραβίασης των κοινωνικών δικαιωμάτων. Οι επιπτώσεις πλήττουν περισσότερο τις ευάλωτες ομάδες, όπως οι γυναίκες, τα άτομα ή νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Η απουσία  προϋποθέσεων για αλλαγή της ζωής και θετικής προοπτικής εντείνει ακόμα περισσότερο τον κοινωνικό αποκλεισμό ατόμων/ομάδων που ζούσαν ήδη από πιο μπροστά σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.


Η οικονομική κρίση ως πρόκληση για το σχολείο

Μελανθία Κοντοπούλου
Κλινική Ψυχολόγος
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τ.Ε.Π.Α.Ε. – Α.Π.Θ.


Η κρίση που βιώνουμε στη σημερινή εποχή έχει οικονομικές, κοινωνικές και συναισθηματικές διαστάσεις. Λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα της και των ποικίλων συνεπειών της αποτελεί σοβαρό παράγοντα επικινδυνότητας για εμφάνιση προβλημάτων σε ψυχικό επίπεδο.

Η αποσταθεροποίηση που προκαλείται σε παρόμοιες συνθήκες αντιξοότητας μπορεί να αποτελέσει αφορμή για ψυχική αποδιοργάνωση ή αντίθετα μια ευκαιρία για αλλαγή και ωρίμανση. Η δυνατότητα ικανοποιητικής προσαρμογής παρά τις αντιξοότητες, εξαρτάται από την ψυχική επάρκεια του ατόμου και τους διαθέσιμους προστατευτικούς παράγοντες. Για το παιδί, βασικά προστατευτικά κελύφη και πόροι ενδυνάμωσης είναι η οικογένεια και το σχολείο που λειτουργούν συμπληρωματικά.

Ο ρόλος του σχολείου είναι ιδιαίτερα σημαντικός γιατί δεν καλείται απλά να στηρίξει τα παιδιά σε μια κατάσταση προσωρινής κρίσης αλλά και να τα βοηθήσει να αποκτήσουν την απαραίτητη ψυχική επάρκεια για να αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες που συμβαίνουν στη ζωή. Η σημερινή κρίση μπορεί να αποτελέσει μια πρόκληση για προβληματισμό ως προς τους στόχους και τον τρόπο λειτουργίας του και την ανάδειξη του ρόλου του τόσο στην πρόληψη προβλημάτων όσο και στην προαγωγή της ψυχικής ευεξίας των παιδιών.

Στην εισήγηση αυτή εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους το σχολείο μπορεί να συμβάλει στην προαγωγή της ψυχοκοινωνικής ευεξίας των παιδιών, μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία, την παιδαγωγική σχέση και την σύνδεση του σχολείου με την οικογένεια και την κοινότητα. Τέλος σχολιάζεται ο ρόλος των εκπαιδευτικών, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και η σημασία της προσωπικής τους ψυχικής ενδυνάμωσης.



Η οικονομική κρίση στο σχολείο

Αλέξανδρος Κόπτσης
Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. Θεσσαλονίκης

Η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, δεν άφησε ανεπηρέαστο τον Έλληνα μαθητή ούτε και το εκπαιδευτικό σύστημα.  Μία οικονομική κρίση έχει άμεση συνέπεια στην εργασία μέσα από την ανεργία και τη μείωση αποδοχών, αλλά και στην εκπαίδευση.

Οι οικονομικές πιέσεις προκαλούν εντάσεις και σε ενδοοικογενειακό επίπεδο, αφού οι γονείς καλούνται να διαχειριστούν μια νέα ιδιότυπη οικονομική κατάσταση και να οριοθετήσουν εκ νέου τις ανάγκες  των παιδιών τους. Τα παιδιά βιώνουν ένα αβέβαιο κλίμα, εξαιτίας αυτής της οριοθέτησης, ενώ συγχρόνως δέχονται τις συνέπειες τους άγχους των γονέων τους. Η κατάσταση αυτή γεννά φόβο, ο φόβος μετατρέπεται σε θυμό και ο θυμός σε επιθετική και παραβατική συμπεριφορά που εκδηλώνεται κυρίως στο σχολείο.

Έτσι οι επιπτώσεις της κρίσης επεκτείνονται τόσο στο ψυχισμό, επιφέροντας ένα αίσθημα έντονης δυσφορίας και χαμηλής αυτοεκτίμησης όσο κατά συνέπεια και στην επίδοση των μαθητών. Πυροδοτείται δηλαδή ένας φαύλος κύκλος αντιδράσεων, που μόνο ζημιογόνος μπορεί να είναι για το παιδί, αφού στρέφει τα θύματά του στο μίσος, τη ματαίωση και τελικά τη θλίψη. 

Τραγικοί αποδέκτες αυτής της κατάστασης είναι τα μικρά παιδιά που περιορίζονται στο να παρακολουθούν τον κόσμο να εξεγείρεται, τους γονείς του να στέκονται αποσβολωμένοι μπροστά στα νέα δεδομένα και τους δασκάλους τους να συνεχίζουν να είναι το ίδιο απαιτητικοί και μονότονοι..  Κι όμως, τα παιδιά έχουν ανάγκη τη βοήθειά μας. Πρέπει να προστατέψουμε τα παιδιά από τη βία και τον παραλογισμό, προκειμένου να μεγαλώσουν συναισθηματικά ασφαλή και με αυτοπεποίθηση.

Δεν υπάρχει λόγος να τα τρομάξουμε. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι να νιώσουν ότι είμαστε στο πλάι τους. Να πιστέψουν ότι αγάπη, συμπαράσταση και φροντίδα συνεχίζουν να υπάρχουν.

Το σχολείο σε αυτή την κατάσταση οφείλει να αλλάξει την προοπτική και τη στόχευσή του, τόσο μέσω της μεθοδολογίας διδασκαλίας όσο κυρίως μέσω της προσέγγισης των μαθητών και των σχέσεων δασκάλου-γονέων. Ο δάσκαλος οφείλει να προσεγγίζει το μαθητή κυρίως συναισθηματικά και να δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο συναισθηματικό και ψυχοκινητικό τομέα. Οφείλει να μετατραπεί σε αρωγό και συμπαραστάτη του μαθητή, στον οποίο συσσωρεύονται πια τόσα προβλήματα. Η αλλαγή της δομής του σχολείου και της νοοτροπίας του δασκάλου μπορεί να δώσει άλλη διάσταση στην εκπαιδευτική πολιτική έστω και αν αυτή πραγματοποιείται από αυτοδύναμους εκπαιδευτικούς, αυτοδύναμες σχολικές μονάδες, αυτοδύναμες εκπαιδευτικές περιφέρειες. Λύση υπάρχει αρκεί να έχουμε τη δύναμη και τη θέληση να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που παρουσιάζονται, δίνοντας ένα διαφορετικό όραμα και μια άλλη προοπτική στην εκπαίδευση της χώρας μας τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.



Μπορούμε να είμαστε καλοί γονείς την εποχή της οικονομικής κρίσης;

Τάνια Αναγνωστοπούλου, Ph.D.
Κλινική Ψυχολόγος
Ινστιτούτο Ψυχολογίας και Υγείας


Οι περισσότεροι γονείς σήμερα βιώνουν μικρές ή μεγάλες περικοπές στα έσοδά τους που τους αναγκάζουν να μειώνουν τις δαπάνες για τα ιδιαίτερα μαθήματα, τα σχολεία και τις άλλες δραστηριότητες των παιδιών τους.

Πολλοί από μας νιώθουμε ανεπαρκείς επειδή δεν μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε με την ίδια ευκολία το  παραδοσιακό όνειρο της νεοελληνικής οικογένειας προς το παιδί της: να το σπουδάσουμε, να το βοηθήσουμε να βρει μια δουλειά και να του δώσουμε ένα σπίτι.

Ωστόσο, η οικονομική κρίση μπορεί να αποτελέσει αφορμή για προβληματισμό:

  • Είναι όντως οι υλικές παροχές αυτό που πραγματικά χρειάζεται ένα παιδί; 
  • Πόσο ικανά είναι τα σημερινά παιδιά να σταθούν στα πόδια τους και να τα βγάλουν πέρα με τις δυσκολίες της ζωής; Mήπως τελικά μεγαλώνουμε “παιδιά του θερμοκηπίου”;
  • Ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες των παιδιών μας και με ποιον τρόπο μπορούμε να τις καλύψουμε;

Για να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις, χρειάζεται ένας επαναπροσδιορισμός της σχέσης γονέα-παιδιού, μια αναθεώρηση των αξιών της ζωής και μια ρεαλιστική αποτίμηση των απαιτήσεων και των παροχών μας προς τη μελλοντική γενιά.


Ενεργή συμμετοχή της οικογένειας και των μαθητών στη λειτουργία του σχολείου, μια άλλη πρόταση - Η εμπειρία μου στο 4ο Δ.Σ. Ειδικής Αγωγής

Ζήνα Αντωνάκη-Χλιαπατούδη, Κοινωνική Λειτουργός

Το κυρίαρχο μοντέλο της "κοινωνίας της ευδαιμονίας" απλώθηκε ταχύτατα και δεν άφησε περιθώρια σταδιακής προσαρμογής, με αποτέλεσμα τους αυξανόμενους αριθμούς "νέων φτωχών" και ανέργων στη χώρα και την Ευρώπη, και την αποδιοργάνωση της οικογένειας. Η κρίση είναι κίνδυνος, αλλά συγχρόνως και ευκαιρία για κατανόηση, αλληλεγγύη, ευαισθησία, συνεργασία, συνυπευθυνότητα.

Η πραγματικότητα του Ειδικού Σχολείου που δέχεται πλέον εδώ και χρόνια μαθητές με ελάχιστες κατ' αρχήν δυνατότητες σχολικής μάθησης, μας οδήγησε εκπαιδευτικούς και ειδικούς στην αναζήτηση άλλης πρότασης. Διαμορφώσαμε λοιπόν και υλοποιήσαμε προγράμματα που αγκάλιασαν τομείς της ζωής των μαθητών μας, πέρα από τον καθαρά μαθησιακό τομέα και που ανταποκρίνονται στο προσωπικό επίπεδο ανάπτυξης του καθένα.

Απαραίτητη προϋπόθεση υλοποίησης ενός τέτοιου προγράμματος είναι η δημιουργία κλίματος συνεργασίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, το ειδικό προσωπικό, τους μαθητές και τους γονείς, δηλαδή την οικογένεια και το σχολείο.

Για την πραγμάτωση του στόχου μας, προτείναμε ένα σχολείο ανοιχτό στις νέες ιδέες και τους νέους.
Δημιουργήσαμε: 
·     ομάδες γονέων με εμψυχωτή και διευκολυντή τον ψυχολόγο και την κοινωνική λειτουργό
·    ομάδες μαθητών που αρχικά ονομάσαμε ψυχολογικής υποστήριξης με τη μη κατευθυντική-παρεμβατική μέθοδο, που αργότερα εξελίχθηκαν σε ομάδες αυτορρύθμισης
·         πρόγραμμα αυτοεξυπηρέτησης-εκπαιδευτική κουζίνα
·         πρόγραμμα φυσιοθεραπείας
·         πρόγραμμα ψυχοκινητικής
·         πρόγραμμα πολλαπλών δραστηριοτήτων
·         εργαστήριο καραγκιόζη
·  ομάδες συνύπαρξης με τους μαθητές των συστεγαζόμενων σχολείων, νηπιαγωγείου, δημοτικού και γυμνασίου
·   ευρωπαϊκό πρόγραμμα: Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και βελτίωση της αυτονομίας για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των μαθητών μας. Πρόγραμμα ένταξης στην οικογένεια, τη γειτονιά, την πόλη, τον πραγματικό ελεύθερο χρόνο, με την υποστήριξη των φοιτητών. Στις ομάδες γονέων και στις ομάδες φοιτητών και μαθητών η αξιολόγηση ήταν διαρκής και εποικοδομητική. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μετάφραση Σελίδας


English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified